Σαρρής, Δ. 2010. «Ταξιδεύοντας στην ‘Οργανοτοπία’»: η μεταμάθηση μέσα από την εκπαιδευτική κατασκευή μουσικών οργάνων. Εγκεκριμένη εισήγηση στο 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο του Ελληνικού Ινστιτούτου Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης με θέμα: «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω» που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα στις 7,8,9 Μαΐου 2010.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

- (2010). “Ομορρυθμίστε” στην τάξη και την ζωή: μια μεθοδική (επανα)γνωριμία με τη μουσικότητά μας. Στο περιοδικό "Λόγια Παιδαγωγών", τ. 19ο, Ιανουάριος -Φεβρουάριος - Μάρτιος. Αθήνα: ΠΑΣΥΒΝ. σσ. 22-29.
ISSN: 17790-4749

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η περιγραφή του τεύχους βρίσκεται
στην σελίδα του περιοδικού,
στον ιστοχώρο του ΠΑΣΥΒΝ.
Μετάβαση στον Ιστοχώρο

- (2010). "Σώπα δάσκαλε ν' ακούσουμε το πουλί": προσεγγίζοντας τον ήχο ως διδακτικό αντικείμενο.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στη σύγχρονη εκπαίδευση η ευαισθητοποίηση στον περιβαλλοντικό ήχο αυξάνεται διαρκώς. Τα αναλυτικά προγράμματα δίνουν προτεραιότητα στην ενεργητική ακρόαση, στην άσκηση της ακοής στην οικολογική αντιμετώπιση του ήχου. Οι προτεραιότητες αυτές δεν δίδονταν πάντα με την ίδια αναλυτικότητα. Η εμβληματική φράση «Σώπα δάσκαλε ν’ ακούσουμε το πουλί», ειπωμένη από μαθητή στο έργο «Αναφορά στο Γκρέκο» του Νίκου Καζαντζάκη, καταγράφει την ευαισθησία του στους φυσικούς ήχους. Αργότερα, οι ήχοι του περιβάλλοντος περιγράφτηκαν ως ένα «ηχοτοπίο», μία από τις έννοιες της «Ακουστικής Οικολογίας», για τη μελέτη του ήχου. Είναι τελικά ο ήχος ένα αντικείμενο προς διδασκαλία; πως η επιστημονική μελέτη του ήχου επιδρά στην σχολική γνώση; πως σχετίζεται ο ήχος με τα διδακτικά αντικείμενα; τι είναι ο ήχος για το σύγχρονο σχολείο;
Στην εισήγησή μας θα αναφερθούμε στην παρουσία του ήχου στο σχολείο του 20ου αιώνα αλλά και των ημερών μας. θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις αλλά και στοιχεία για αναστοχασμό γύρω από τη σχέση ήχου και εκπαίδευσης. Τέλος, θα εξετάσουμε δυνατότητες που δίνονται στο σύγχρονο εκπαιδευτικό που επιθυμεί να εντάξει δυναμικά τον ήχο στο έργο του.

- (2010). «Άλλα τ’ αυτάκια του λαγού, κι άλλα της κουκουβάγιας»: Η ηχητική αγωγή στο παιδικό βιβλίο. Εισήγηση στο 2ο Συνέδριο Ακουστικής Οικολογίας "Η ποιητική του ηχοτοπίου". Τμήμα Μουσικής Τεχνολογίας και Ακουστικής, ΤΕΙ Κρήτης. Ρέθυμνο 26-27/2.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η εργασία στοχεύει σε μια δημιουργική μελέτη και ανάλυση των παιδικών βιβλίων που με κάποιο τρόπο εισάγουν τα παιδιά στην ηχητική αγωγή, την παιδαγωγική, δηλαδή, του ήχου. Τα βιβλία αυτά άλλοτε είναι αποκλειστικά αφιερωμένα στον ήχο, άλλοτε στη μουσική, χαρακτηρίζονται όμως από την διαθεματική παρουσίαση του ήχου. Σε κάποιες περιπτώσεις ο ήχος αποτελεί μέρος παρεμφερών παιδικών βιβλίων όπως βιβλία για την Επιστήμη, βιβλία με εγκυκλοπαιδικό χαρακτήρα ή βιβλία για τις αισθήσεις, όπου για μας έχει ενδιαφέρον η ακοή. Σε τρία μέρη, η εργασία περιγράφει αντίστοιχα στάδια της έρευνας.
1. Στο πρώτο μέρος καταγράφονται τα αποτελέσματα μιας ανάλυσης περιεχομένου. Από αυτή προκύπτει μια κατηγοριοποίηση, βασικών διδακτικών ενοτήτων και ιδεών για τον ήχο, με κριτήριο είτε τον τρόπο οργάνωσης των παιδικών βιβλίων, είτε προϋπάρχουσες θεματικές που έχουν αναδειχθεί από τη γνωστή διδακτική του ήχου (Αναλυτικά προγράμματα, σχολικά εγχειρίδια κ.λπ.).
2. Στο δεύτερο μέρος μέσα από μια κριτική ανάλυση και σύνθεση των κατηγοριοποιήσεων, παρατηρούμε τις τάσεις, τις προτεραιότητες, τις ιδέες που αναδεικνύονται. Πρόκειται για τις «κουλτούρες» του ήχου, που διαπνέουν τα παιδικά βιβλία. Ποιο «σώμα» γνώσεων για τον ήχο διαμορφώνεται τελικά; Στο μέρος αυτό τα αποτελέσματα της έρευνας είναι άμεσα χρηστικά για τους παιδαγωγούς τους, τους συγγραφείς και κάθε ενδιαφερόμενο για την παιδαγωγική του ήχου.
3. Στο τελευταίο, τρίτο μέρος, συνδέεται η «βιβλιογραφική πραγματικότητα» με την τρέχουσα εκπαιδευτική πραγματικότητα. Πως τελικά διαμορφώνεται ο «λόγος» για τον ήχο στην εκπαίδευση; Ποιες οι ειδικότερες σχέσεις με την μουσική εκπαίδευση; Πως εντάσσεται η βιβλιογραφία αυτή στο σύγχρονο επιστημονικό, εκπαιδευτικό, δημιουργικό τοπίο για θέματα ήχου;
Η δημιουργική διάσταση της μελέτης μας συνίσταται σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν αποτελεσματικές αλλά και τεκμηριωμένες ιδέες για τη διαμόρφωση μιας σύγχρονης εκπαίδευσης για τον ήχο, μιας σύγχρονης ηχητικής αγωγής, με επιστημονικές, αισθητικές και δημιουργικές προεκτάσεις.

- (2010). Πολιτισμική αξιολόγηση στην εκπαίδευση: το παράδειγμα του εγγραμματισμού στη μουσική αγωγή. Εισήγηση στο 10ο Πανελλήνιο Μετεκπαιδευτικό Συνέδριο Θεσσαλονίκης, Πανελλήνιος Σύνδεσμος Βρεφονηπιαγωγών, Θεσσαλονίκη, 15-17/01/2010.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
H πολιτισμική αξιολόγηση (cultural assessment) συγγενεύει πρακτικά με ό,τι κατά κανόνα επιζητείται σε μια ομαδική δραστηριότητα: να γίνει κατανοητό «τι πραγματικά συμβαίνει» προκειμένου να δράσει αποτελεσματικότερα η ομάδα. Χωρίς άσκοπη δαπάνη ενέργειας, ουσιαστικά, άμεσα και εύστοχα. Κατά την πολιτισμική αξιολόγηση αυτό που «πραγματικά συμβαίνει» - και στοχεύουμε να εντοπίσουμε - βρίσκεται στο πεδίο των ιδεών, των αντιλήψεων, των πεποιθήσεων που διακρίνουν τα άτομα. Το πεδίο αυτό, τον εικοστό αιώνα συνδέθηκε με την έννοια της κουλτούρας (culture) και του «πολιτισμικού» (cultural). Ιδιαίτερα τις τελευταίες δεκαετίες η κουλτούρα αναδείχτηκε σε βασικό εργαλείο ερμηνείας της ανθρώπινης δραστηριότητας, δημιουργώντας μια «στροφή» (turn) στις επιστήμες του ανθρώπου. Δεν είναι τυχαίο πως όλο και περισσότερο στη γλώσσα μας μιλάμε για «πολιτισμικά», παρά για «πολιτιστικά» φαινόμενα, αφού η πολιτισμική θεωρία (cultural theory) ερμηνεύει όλο και πιο αποτελεσματικά την πραγματικότητά μας.Πως εφαρμόζεται η πολιτισμική αξιολόγηση στην εκπαίδευση; Τι πρέπει να γνωρίζει ο εκπαιδευτικός και τι να εισάγει στην τάξη; Ποια είναι τελικά η συμβολή της στην εκπαιδευτική διαδικασία; Μπορεί η πολιτισμική αξιολόγηση να συμβάλλει στην έρευνα;
Θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, μέσα από ένα προσιτό παράδειγμα, την περίπτωση δηλαδή όπου η ομάδα μαθαίνει μουσική. Όλοι ίσως έχουμε βρεθεί στη θέση να διδαχτούμε έστω και κάτι λίγο από τον κόσμο της μουσικής, αλλά και μια μεγάλη μερίδα παιδαγωγών κάποια στιγμή καλείται να διδάξει κάτι σχετικό με τη μουσική.
Η διδασκαλία της μουσικής έχει κάποια χαρακτηριστικά που ευνοούν τη συζήτησή μας κι αυτά δεν είναι άλλα απ’ τις ιδιαίτερες μορφές εγγραμματισμού (literacy) στη μουσική και τον ήχο. Η έννοια του εγγραμματισμού, είναι μια ακόμη έννοια των κοινωνικών επιστημών με μεγάλη δυναμική στην κατεύθυνση της κατανόησης της σύγχρονης εκπαιδευτικής και διδακτικής πραγματικότητας. Η βελτιστοποίηση του εγγραμματισμού στην μουσική αγωγή με τρόπο λειτουργικό είναι ένα ζητούμενο, που σχετίζεται με την ομαδική δράση (ορχήστρα), την ατομική συμμετοχή (μουσικός), τις σχέσεις μαθητείας και διεύθυνσης (μαέστρος – μουσικός) τους κώδικες επικοινωνίας (σύστημα γραφής), την ικανότητα επικοινωνίας (ακρόαση - διάδραση), την δημιουργικότητα (σύνθεση – αυτοσχεδιασμός) και άλλα. Ανάλογους εγγραμματισμούς βέβαια καλείται να αναπτύξει ο παιδαγωγός και σε άλλα αντικείμενα. Η δυσκολία ή η ευκολία που θα συναντήσει στο έργο του αυτό συναρτάται άμεσα με ζητήματα κουλτούρας των παιδαγωγούμενων, της ομάδας και του πλαισίου που περιβάλλει την ομάδα. Η πολιτισμική αξιολόγηση είναι μια έννοια κλειδί για την ανάπτυξη της διδασκαλίας στη μουσική, ιδιαίτερα όταν κινείται σε έναν πολιτισμικό άξονα όπως είναι ο μουσικός εγγραμματισμός. Κατανοώντας την μορφή αυτή αξιολόγησης στο παράδειγμα αυτό, θα δούμε πως προεκτείνεται ως θεωρία και πράξη στο σύνολο της εκπαίδευσης.

- (2009). Μουσείο Αυτοσχέδιων Μουσικών Οργάνων: Από τη θεωρία στην διδακτική πράξη. Στο περιοδικό Πολυφωνία, τ. 15. (Φθινόπωρο 2009). Αθήνα: Κουλτούρα.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Περίληψη είναι δημοσιευμένη
στον ιστοχώρο
του περιοδικού Πολυφωνία.
Μετάβαση στην Περίληψη

- (2009). «Πώς να μάθετε μουσική από ένα βρέφος»: Η πολιτισμική διάσταση της ανθρώπινης μουσικότητας στην βρεφική και νηπιακή ηλικία. Εισήγηση στο 2 Πανελλήνιο Συνέδριο Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών. Αθήνα, 28-29/11.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αντικείμενο της μελέτης μας είναι η μουσική και ηχητική έκφραση του βρέφους και του νηπίου μέχρι τη στιγμή που θα πάει στο σχολείο. Προσεγγίζουμε πολιτισμικά, αντιδράσεις όπως οι φωνητικές, γλωσσικές και τραγουδιστικές τους απόπειρες, η κίνηση, ο χορός, η σωματική έκφραση και η ανταπόκρισή τους στο μουσικό και ηχητικό «κόσμο των μεγάλων». Μια τέτοια προσέγγιση έχει πολλά κοινά στοιχεία με μια κριτική, πολιτισμική και σε ένα βαθμό μουσική ανάλυση ενός μουσικού είδους, μιας μουσικής κουλτούρας, μόνο που στην περίπτωσή μας η μουσική και ηχητική δημιουργία αυτή προέρχεται από τα παιδιά.
Είναι ένα «είδος μουσικής» του οποίου όλοι μας έχουμε υπάρξει δημιουργοί όταν ήμασταν βρέφη και νήπια. Μπορούμε να κατανοήσουμε μια τέτοια «μουσική»; Μπορούμε να μετέχουμε σε ένα τέτοιο είδος μουσικής, να το εκτιμήσουμε και να το απολαύσουμε; Αν ναι, τι έχουμε να ωφεληθούμε από αυτό; Μπορεί η διαδικασία, όπου οι μεγάλοι παράγουν τη μουσική και τα βρέφη και νήπια ακροώνται ως ένα πειθήνιο κοινό να αναστραφεί; Ποιες μουσικές και ηχητικές ποιότητες θα αναδείκνυε μια τέτοια διαδικασία;
Θα χρησιμοποιήσουμε στοιχεία της παιδαγωγικής και ειδικότερα της μουσικοπαιδαγωγικής μεθοδολογίας, υπό το πρίσμα μιας πολιτισμικής προσέγγισης, ώστε να αναδειχτεί η πρακτική εκείνη με την οποία όλοι εμείς οι ενήλικες θα «μάθουμε» για τη μουσική και την ανθρώπινη μουσικότητα που εκφράζουν τα βρέφη και τα νήπια.

-(2009). «Από τον Γρανάζη και τον Λούντβιχ, στον Προκόπη και τον Σπιρτούλη»: Ο τεχνο-επιστημονικός εγγραμματισμός στην παιδική ηλικία μέσα από τα κόμικς. Εισήγηση στο 7ο Πανελλήνιο Συνέδριο OMEP, Παιδική Ηλικία και Μ.Μ.Ε., Αθήνα. (υπό έκδοση).

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στόχος της εργασίας είναι να ερμηνεύσει τους τρόπους αναπαράστασης και αφήγησης της σύγχρονης τεχνολογικής και επιστημονικής κουλτούρας μέσα από τα παιδικά κόμικς και τα κινούμενα σχέδια, αναδεικνύοντας ανάλογους εγγραμματισμούς που ισχύουν για το παιδί.
Μέσα από μια ερμηνευτική ανάλυση των οπτικοακουστικών αυτών αφηγήσεων, αναδεικνύονται ιδέες, πεποιθήσεις, στερεότυπα και ιδεοτυπικοί χαρακτήρες σχετικά με την επιστήμη, την τεχνολογία και τον μοντέρνο πολιτισμό. Αυτά είναι άμεσα συνυφασμένα με τις περαιτέρω ηθικές και ιδεολογικές αντιλήψεις που διαμορφώνει το παιδί πριν ακόμη εισέλθει στις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Υπό το πρίσμα αυτό, τα κόμικς και τα κινούμενα σχέδια μπορούν να γίνουν για τον εκπαιδευτικό αφορμές, προκειμένου να εισαχθεί ο κριτικός διάλογος στην τάξη μέσα από οικεία στο παιδί παραδείγματα. Είναι ωστόσο πολύ σημαντικό ότι μέσα από τις αναπαραστάσεις και τις αφηγήσεις αυτές αναδεικνύεται ένα πλήθος εγγραμματισμών σε εξέλιξη τους οποίους βιώνει το παιδί σχετικά με την επιστήμη, τη μεταγνώση, την τεχνολογία, τα μέσα (media) την πληροφορία, την εκτεχνολογημένη κοινωνία. Έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για έναν «πολυεγραμματισμό» (multiliteracy) του οποίου η συνέχεια δίνεται - ή θα πρέπει να δίνεται - στην σύγχρονη εκπαίδευση.
Για την ανάλυσή μας θα αναφερθούμε αρχικά στις σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις που συνδέουν τις αφηγήσεις των κόμικς με τον Μοντερνισμό ως ιδεολογία και αισθητική. Ο τρόπος σχεδιασμού των κόμικς και οι επιλεγές του δημιουργού κατά την σύνθεση της αφήγησης έχουν ιδιαίτερη σχέση με ό,τι έχει αποκληθεί μοντέρνο και - σε πολλές περιπτώσεις - «μεταμοντέρνο». Στη συνέχεια μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα μέσα από μια ερμηνευτική της «μυθολογίας των κόμικ», όπως την εισήγαγαν τόσο μελετητές όπως ο U. Eco, αλλά και η σημειολογία που ακολούθησε το σχήμα της «μυθικής γλώσσας» όπως την εισήγαγε ο R. Barhtes θα εντοπίσουμε στερεοτυπικά στοιχεία και ιδέες που παρουσιάζουν τα κόμικ και αφορούν τη θεματική μας.
Τα παραδείγματα είναι πολλά: πολλοί ήρωες είναι «τεχνολόγοι εφαρμοστές» (όπως ο Κύρος Γρανάζης του Disney, ο Προκόπης, στα Στρουμφάκια, ο Ντέξτερ ο μικρός επιστήμονας), άλλοι είναι θεωρητικοί επιστήμονες (όπως ο Λούντβιχ φον Ντρέικ του Disney και ο Σπιρτούλης των Στρούμφ), ενώ δεν λείπουν οι αλχημιστές και οι μάγοι, καθώς και οι «μεταλλαγμένοι» σούπερ ήρωες που συνδέονται άμεσα με την εργαστηριακή επιστημονική έρευνα αιχμής. Σε κάποιες περιπτώσεις ολόκληρο το σύγχρονο τεχνο-επιστημονικό οικοδόμημα, «αποδομείται» μέσα από διασταυρώσεις πολιτισμικών και τεχνολογικών χαρακτηριστικών που ίσως μόνο στα κόμικς θα μπορούσαν να επιτευχθούν, όπως π.χ. στην «Οικογένεια Φλιντστόουνς», ή στην οικογένεια «Τζετ Σον».
Μέσα από τα παραδείγματα αυτά θα γίνει προσπάθεια να απαντηθούν ερωτήματα, σχετικά με τους τρόπους «ανάγνωσης» των έργων αυτών, τους τρόπους κατανόησης και διαχείρισης από τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς, των αφηγήσεών τους, στα πλαίσια μιας παιδαγωγικής διαδικασίας.
Από το:
Αγγελάκη, Χ. (2009). "Παιδική Ηλικία και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας, βιβλίο Περιλήψεων. Αθήνα: ΤΕΑΠΗ-ΕΚΠΑ. σσ. 48-49.

- (2009). Υπάρχει «φάλτσο ακροατήριο»; παρατηρήσεις για την κατανόηση της μουσικότητας των βρεφών. Εισήγηση στο 1ο Συνέδριο Δ.Β.Α. "Βοηθωντας το παιδί μου να αναπτυχθεί σωστά. 18/10/ (Υπό έκδοση).

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Συχνά, όταν φθάνει η ώρα να μάθει το παιδί γράμματα, οι γονείς και οι κηδεμόνες αναρωτιούνται αν ήρθε και η ώρα «να μάθει νότες», να μεριμνήσουν δηλαδή για τη μουσική αγωγή του. Θα νόμιζε κανείς ότι τότε μπορεί να ξεκινήσει ένας κύκλος σχέσης του παιδιού με τη μουσική! Κι όμως υπάρχει περίπτωση τότε να ολοκληρώνεται ο πρώτος και μάλλον σημαντικότερος κύκλος επαφής του παιδιού με τον ήχο και τη μουσική.
Πριν ακόμη το παιδί γνωρίσει τον εγγράμματο κόσμο «από μέσα», πριν μυηθεί συστηματικότερα στην σύγχρονή του κουλτούρα διαδραματίζονται ατέλειωτα σημαντικά, για την μουσική του έκφραση, γεγονότα. Από το πρώτο του κλάμα, τις πρώτες εκφραστικές κινήσεις, τις μιμήσεις, τις πρώτες του λέξεις και προτάσεις, μέχρι τις τυχαίες επαφές με μουσικά όργανα, ηχογόνα αντικείμενα, μουσικά ερεθίσματα και ανθρώπους που αντιδρούν και επιδρούν στη μουσικότητά του, δομείται το ατέλειωτο πεδίο της μουσικότητας των βρεφών.
Η θέση των ενηλίκων απέναντι στη μουσικότητα αυτή είναι πιο ολοκληρωμένη αν έχουν επίγνωση για το «τι συμβαίνει στο βρέφος και στο παιδί» και τη μουσικότητά του. Η επίγνωση αυτή ενισχύεται με κάποιες παρατηρήσεις εκφρασμένες με τους όρους των ενηλίκων, των εκπαιδευτικών, των γονέων και των κηδεμόνων. Αυτοί πρέπει από τον «κόσμο των μεγάλων» να κάνουν αυτήν τη χρονική και ποιοτική υπέρβαση στη στάση τους, να (ξανα)μπουν στον κόσμο των παιδιών, στον οποίο βρέθηκαν κάποτε και οι ίδιοι. Να κάνουν πράγματα απλά, καθημερινά, με το παιδί τους, για το παιδί τους, που όμως δεν είναι αυτονόητα. Διατυπώνοντας τις σχετικές παρατηρήσεις θα αναρωτηθούμε: σχετικά με τη μουσικότητα των βρεφών, στις περιπτώσεις που «καλλιτέχνης» και «ακροατήριο» πιθανόν να μη αλληλοκατανοούνται, ποιος πραγματικά είναι εκτός τόνου; Ποιος πραγματικά «φαλτσάρει»;

- (2009). Κατασκευή και Χρήση Αυτοσχέδιων Μουσικών Οργάνων στην εκπαίδευση: Προσεγγίσεις και εφαρμογές. Στο Κοκκίδου, Μ. & Διονυσίου, Ζ. (2009). Πρακτικά του 6ου Διεθνούς συνεδρίου της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση "Μουσική: Παιδεύει, Εκπαιδεύει, Θεραπεύει". Θεσσαλονίκη: ΕΕΜΕ. ISBN: 978-960-89847-5-2. σσ. 1093-1098.

Διαθέσιμο: για να σας αποσταλλεί επικοινωνήστε με την EEME στο info[παπάκι]eeme.gr

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα εμφανίζονται με πολλές μορφές, σε όλους τους πολιτισμούς και όλες τις εποχές. Αποτελούν πάντα έναν προσιτό τρόπο έκφρασης της ανθρώπινης μουσικότητας και δημιουργικότητας. Ειδικά τον 20ο αιώνα οι τεχνολογικές εξελίξεις, τα νέα υλικά και η κουλτούρα του πειραματισμού και της εναλλακτικής αναζήτησης διεύρυναν τη χρήση τους, στην καθημερινότητα, τις τέχνες και την εκπαίδευση.
Τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα και οι ηχητικές κατασκευές προσεγγίζονται ως προς την καλλιτεχνική, την αισθητική, την δημιουργική, την παιδαγωγική, την θεραπευτική τους διάσταση και όχι μόνο. Έτσι το υλικό και η φιλολογία που τα περιστοιχίζει πολλαπλασιάζονται, διαχωρίζονται ή συναντιούνται στα «μονοπάτια» των αναζητήσεων και των εφαρμογών τους.
Στο εργαστήριό μας θα επιχειρήσουμε με την άμεση κατασκευή και χρήση τους να αναδείξουμε τις προσεγγίσεις αυτές. Θα επιχειρήσουμε να εστιάσουμε στις παραμέτρους των χρήσεων των αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων.
Πως ο εκπαιδευτικός ή ο καλλιτέχνης μπορεί να θέσει προτεραιότητες κατά τις χρήσεις αυτές;
Στο επίκεντρο του προβληματισμού μας θα μπει ο ενασχολούμενος με αυτά, ο μαθητής, το μέλος της ομάδας, ο εκπαιδευόμενος.
Τι έχει να ωφεληθεί από τα αυτοσχέδια όργανα;
Τι γνωστικές, συναισθηματικές, ψυχολογικές και ψυχοκινητικές προεκτάσεις παίρνει η εφαρμογή τους; Ποιες είναι οι θεραπευτικές διαστάσεις τις οποίες μπορεί να αναγνωρίσει ο εκπαιδευτικός, ο συντονιστής, ο εμψυχωτής μιας δραστηριότητας με αυτοσχέδια μουσικά όργανα;
Πότε η δραστηριότητα μπορεί να γίνει αυτοσκοπός, να αστοχήσει, και πότε δημιουργικό μέσο για θεμελιώδεις παιδαγωγικούς σκοπούς και μέριμνες;
Κάθε συμμετέχων στο εργαστήριο θα δημιουργήσει το δικό του «σετ» μουσικών οργάνων και με βάση αυτό θα συμμετέχει σε διάφορα επίπεδα στις δραστηριότητες. Δεν απαιτούνται ιδιαίτερες δεξιότητες και γνώσεις. Στόχος του εργαστηρίου είναι να δημιουργηθούν για τους συμμετέχοντες όλα εκείνα τα στοιχεία που θα τους είναι χρήσιμα για να αναπτύξουν δραστηριότητες με αυτοσχέδια μουσικά όργανα στον χώρο δράσης τους.

- (2009). «Ο υπολογιστής ως μουσικό όργανο, το μουσικό όργανο ως υπολογιστής»: Νέες τεχνολογίες και «παλιές» πρακτικές στη μουσική μαθητεία και παραγωγή. Στο Συνέδριο της Επιστημονικής Ένωσης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας για τη διάδοση των Τ. Π. Ε. στην εκπαίδευση «Σχολείο 2.0».Πρακτικά. 17-18/10, Πειραιάς.

Διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Πως αντιμετωπίζουμε θεωρητικά και πρακτικά τον υπολογιστή όταν παράγουμε μουσική με αυτόν; Είναι μουσικό όργανο και με ποιόν τρόπο; Τι δυνατότητες δημιουργούνται και ίσως ποιες χάνονται; Στη συζήτησή μας αναζητούμε ένα πλαίσιο με βάση το οποίο ο εκπαιδευτικός, ο δημιουργός, ο ερευνητής μπορεί να οργανώσει το υλικό που του παρέχει ο υπολογιστής ως μουσικό όργανο. Το πλαίσιο αυτό στοχεύει να δώσει τα εναύσματα για δημιουργικούς και κυρίως συνειδητά, αναστοχαστικά επιλεγμένους τρόπους χρήσης των υπολογιστών στη μουσική. Για το σκοπό αυτό συζητάμε τη σχέση του υπολογιστή με το μουσικό όργανο, τη θέση του σώματος και της κίνησης στην από υπολογιστή παραγόμενη μουσική καθώς και τις εγγράμματες κουλτούρες που απορρέουν από τη μουσική και την πληροφορική για να συναντηθούν τελικά στο λογισμικό του υπολογιστή.

- (2009). Από τα «αυτοσχέδια μουσικά όργανα» στην «πολιτισμική οργανολογία»; Μια μελέτη περίπτωσης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στο συνέδριο του Τμήματος Μουσικής Τέχνης και Επιστήμης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας «Καλλιέργεια της μουσικής τέχνης στην Ελλάδα της Ευρώπης». 29-31/5. Πρακτικά. Θεσσαλονίκη. (Υπό έκδοση).

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στην εργασία περιγράφεται και μελετάται η πορεία ενός μαθήματος που πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Τ.Ε.Ι Ηπείρου 2005-2006), εστιάζοντας στα Αυτοσχέδια Μουσικά Όργανα, σε επίπεδο θεωρίας, αλλά και πράξης, με τη δημιουργία μιας ορχήστρας από τους φοιτητές.
Στο μάθημα δημιουργήθηκαν αυτοσχέδια όργανα, γνωστά και νέα, λαϊκά και μοντέρνα, δημιουργήθηκαν συνθέσεις και μέσα από εργαστηριακές πρόβες δόθηκε μια συναυλία στα πλαίσια των εκδηλώσεων του Τμήματος. Παράλληλα, διερευνήθηκαν οι καταβολές των οργάνων, η θεωρία και η κατηγοριοποίησή τους, οι παραδόσεις, οι τεχνικές παιξίματος και η οργανοκατασκευή.
Προς «έκπληξή» μας, και κυρίως των φοιτητών, που ανάμεναν «απλούς» προβληματισμούς από «απλά» όργανα, τελικά εγέρθηκαν σημαντικά και σύνθετα ερωτήματα, για την σκοπιμότητα, την χρησιμότητα, την αισθητική, την τεχνική και τεχνολογική αντιμετώπιση των οργάνων, πρωτίστως από τους ίδιους, αλλά και ως αποτέλεσμα των διδακτικών στόχων του μαθήματος, που είχε έντονα ερευνητικό χαρακτήρα.
Στην εργασία μας στοχεύουμε να δοθούν τα βασικά ερωτήματα που προέκυψαν, προκειμένου να αποτελέσουν τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα μέρος των εγκυκλίων σπουδών, και η συλλογιστική για την εξεύρεση απαντήσεων, που επιχειρήσαμε.
Οι απαντήσεις αυτές είχαν αφετηρία τις οργανολογικές καταβολές των μουσικών οργάνων και το συσχετισμό τους με άλλα όργανα, κατασκευασμένα αλλά και λαϊκά αυτοσχέδια. Η ειδοποιός διαφορά που μεταλλάσσει το καθημερινό υλικό και αντικείμενο σε μουσικό όργανο, δεν είναι κατασκευαστικής φύσεως - η κατασκευή επί της ουσίας παραμένει η ίδια - αλλά πολιτισμικής. Το άκουσμα, η τεχνική, η νοηματοδοτική λειτουργία του «ηχογόνου αντικειμένου», προκύπτουν κυρίως μέσα από πολιτισμικές διεργασίες και «ιδεολογικές» αναπλαισιώσεις.
Μήπως αυτό σημαίνει ότι βρισκόμαστε μεν ενώπιον μιας εξ ορισμού κλασσικής οργανολογικής μελέτης, προκύπτει όμως και η αναγκαιότητα μιας βαθιά πολιτισμικής κατανόησης του μουσικού οργάνου;
Αν αυτή είναι μια «Οργανολογία εστιασμένη στην πολιτισμική διάσταση των οργάνων», πως μπορεί να συνεισφέρει στο σύνολο των εγκυκλίων σπουδών; Πέρα από την επιτόπια έρευνα για την παλιότερη αλλά και σύγχρονη αυτοσχέδια οργανοκατασκευή, τα αυτοσχέδια όργανα χρησιμοποιούνται στην εκπαίδευση, στην λαϊκή και πειραματική καλλιτεχνική δημιουργία, σε μεθόδους θεραπείας με τον ήχο και τη μουσική, σε κοινωνικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες. Ίσως λοιπόν είναι σκόπιμο να δοθεί βαρύτητα σ’ αυτά που τόσο συχνά θα τα αντιμετωπίσουν ως εργαλεία και ως αντικείμενα μελέτης οι αυριανοί επιστήμονες. Και ίσως η οργανολογία, που αξιοποιεί τα ερμηνευτικά εργαλεία των πολιτισμικών σπουδών είναι μια οδός ανάπτυξης της γνώσης αυτής.
Έτσι, για παράδειγμα, στο «ηχητικό αντικείμενο» γυάλινο ποτήρι, τα οργανοκατασκευαστικά - οργανολογικά χαρακτηριστικά μπορούν να παραμένουν ίδια, ο ήχος επίσης, τη στιγμή που τα πολιτισμικά συμφραζόμενα μεταβάλλονται ριζικά: το γυάλινο σκεύος που χρησιμοποίησε ο Πυθαγόρας, μπορεί να είναι εξάρτημα μιας λαϊκής γυάλινης αρμόνικας του 17ου αιώνα, ή ενός πλανόδιου μουσικού της σύγχρονης κεντρικής Ευρώπης, ενώ εντάσσεται σε πολλές λαϊκές παραδόσεις κυρίως της ανατολής, μπορεί να είναι θεραπευτικό σκεύος ενός θιβετιανού μοναχού ή ενός εναλλακτικού ηχοθεραπευτή, να είναι αντικείμενο για το χόμπυ οποιουδήποτε από μας, εποπτικό μέσο κάποιου εκπαιδευτικού μουσικής, ή φυσικής και ακουστικής, υλικό κάποιου εικαστικού καλλιτέχνη, κάποιου πειραματικού δημιουργού, να είναι μέρος ενός ηχοτοπίου.
Στόχος της εργασίας μας είναι να δώσει τα σχετικά παραδείγματα που προέκυψαν από την εργαστηριακή πράξη του μαθήματος ώστε να συμβάλλει σε έναν σχετικό γόνιμο προβληματισμό.

- (2009) «Χέλυν τέκτηνατ΄ αιδόν»: Η πολιτισμική διάσταση της κατασκευής των Μουσικών Οργάνων. Επιμορφωτικό πρόγραμμα «Σατυρικό δράμα και σύγχρονες αρχαίες τελετουργίες», Κέντρο Δράματος, Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Μάιος 2009.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

- (2009). Υπάρχει «Αυτοσχέδιο Εκπαιδευτικό Υλικό»; Μια διερεύνηση βασισμένη στο παράδειγμα του μαθήματος μουσικής. Στο 3ο Συνέδριο της Ένωσης Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης «Η συμβολή του εκπαιδευτικού υλικού στη σχολική πράξη: θεωρία και εφαρμογή στη Μουσική Εκπαίδευση». Πρακτικά. 8-10/5, Πειραιάς. Στο Teaching meterial and its contribution to educational practice: from theory to application in music education. Athens: GAPMET. ISSN: 1791-9185 ISBN: 978-960-89479-6-2

Διαθέσιμο: για να σας αποσταλλεί επικοινωνήστε με την EΕΜΑΠΕ στο info[παπάκι]primarymusic.gr

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η εργασία διερευνά τη δυνατότητα δημιουργίας «αυτοσχέδιου» εκπαιδευτικού υλικού μέσα και έξω από την σχολική τάξη, με παραγωγούς τους μαθητές και τον εκπαιδευτικό. Είναι μια διδακτική πρακτική που για δεκαετίες ισχύει στην εκπαίδευση. Η έννοια του αυτοσχεδιασμού στην κατασκευή υλικού - όπως τη χρησιμοποιούμε - περιγράφει μια διαδικασία άμεσης δημιουργίας, που αφενός αξιοποιεί τις τρέχουσες δυνατότητες και τα υλικά, αφετέρου βασίζεται σε προειρημένες, πάγιες και βαθιά εδραιωμένες αρχές και κανόνες. Τι χαρακτηριστικά έχει λοιπόν ένα τέτοιο «αυτοσχέδιο εκπαιδευτικό υλικό»;
Στην «περίπτωση μελέτης» που καταγράφουμε αναφερόμαστε στο μάθημα της μουσικής για δύο κυρίως λόγους:
- Ο πρώτος σχετίζεται με την ήδη «δόκιμη» εκπαιδευτική πρακτική της χρήσης αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων, ηχητικών κατασκευών και συνθέσεων - ηχητικών δημιουργιών στο μάθημα της μουσικής.
- Ο δεύτερος σχετίζεται με τον έντονα «διανοητικό» χαρακτήρα των γνώσεων που μεταδίδονται στο μάθημα της μουσικής, καθώς ο ήχος είναι «άυλος», άπιαστος, η μουσική «ρέει» στον αέρα και συλλαμβάνεται στο νου.
Ερμηνευτικό εργαλείο της εργασίας μας ώστε να δοθούν κάποιες απαντήσεις, θα αποτελέσει η έννοια της τεχνολογίας, και ειδικότερα της εκπαιδευτικής τεχνολογίας. Κάτω από ποιους όρους μπορούμε να μιλάμε πραγματικά για «αυτοσχέδιο εκπαιδευτικό υλικό», και το κυριότερο, πως αυτό μπορεί να μας είναι χρήσιμο;

Improvised and «custom-made educational material»: An exploration based on Music Education Courses

ABSTRACT
In this proposal we will examine the ability of making custom-made and improvised educational material in and out of the classroom. This kind of material is not a new idea; school museums, constructions, drawings, and collected objects are some examples. Students also make educational constructions in the classroom.
Improvisation in educational material combines known techniques and educational practices with new ideas and constructional abilities that students have each time. So, how this material can be constructed and be useful?
In a case study based on music lessons we’ll examine:
- How music teachers construct and use improvised instruments, so that we can have an «applied” hypothesis to study.
- The mental processes in this application. What kind of «software», should we have «in mind» while we use this kind of material?
Our methodological tools come from the cultural study of this educational material. What is the cultural meaning of an object while it stands in its own culture and how this differs in the classroom? How improvisation encourages or adopts cultural meanings of the custom made material?
And - finally - how - and in what way - is this material useful for the educational process?

- (2008) Ας παίξουμε «άλλη» (other) μουσική: δημιουργικότητα μέσα από μια θεωρία και πρακτική για τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα (Workshop: Let’s play “other” music: creativity through a theory and practice of improvised musical instruments). Εργαστήριο στην 6η Διεθνή Συνδιάσκεψη του Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση με θέμα "Θέατρο και Εκπαίδευση στο κέντρο της σκηνής". Αθήνα 30/03. (Υπό έκδοση).

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Τα αυτοσχέδια όργανα φτιάχνονται από καθημερινά, συνήθη υλικά, δημιουργούν νέες φόρμες, χροιές και είδη μουσικής, μπορούν να χρησιμοποιηθούν δημιουργικά στις παραστατικές τέχνες και συνιστούν μια αποτελεσματική μέθοδο για τη μουσική αγωγή ή για την καλλιτεχνική και πολιτισμική αγωγή. Η φυσική τους σχέση με το άμεσο περιβάλλον τούς δίνει ιδιαίτερες κοινωνικές, πολιτισμικές αλλά και οικολογικές διαστάσεις.
Τι θα πρέπει λοιπόν να γνωρίζουμε για τα αυτοσχέδια όργανα; Τι θα πρέπει να γνωρίζουμε για το θεωρητικό και πρακτικό πλαίσιο που κληροδότησε 20ος αιώνας στην αυτοσχέδια οργανοκατασκευή για τα αντίστοιχα μουσικά και καλλιτεχνικά έργα;
Το εργαστήριο βασίστηκε στα αποτελέσματα ενός τριετούς project για τα αυτοσχέδια όργανα. Από το μεμονωμένο όργανο για την αυτοέκφραση, ως την ομαδική εργασία και την ορχήστρα με εξ ολοκλήρου αυτοσχέδια όργανα (ό,τι αποκαλούμε «μεταορχήστρα») θα εξετάσουμε με λεπτομέρειες την ανάπτυξή τους. Μοντέρνα, κλασσικά και παραδοσιακά αυτοσχέδια όργανα θα παρουσιαστούν και θα κατασκευαστούν με την συμμετοχή του κοινού, προκειμένου να δημιουργηθεί μουσική, να γεννηθούν ιδέες και να αποκτηθούν οι απαραίτητες δεξιότητες και γνώσεις για χρήση στην εκπαίδευση και παραστατικές δράσεις.
Οι συμμετέχοντες δεν προαπαιτείται να είναι μουσικοί ή να έχουν μουσική εκπαίδευση. Οποιοσδήποτε επιθυμεί να δώσει έμφαση στον ήχο ως ένα εκπαιδευτικό και πολιτισμικό στοιχείο μπορεί να συμμετέχει στο εργαστήριο. Καθώς (καθένας μας) είναι μέτοχος του καθημερινού του ηχοτοπίου, αλλά και του «τοπίου των μέσων» (media), μπορεί κανείς συμμετέχοντας στο εργαστήριο να γίνει ένας «sound Jockey», που εκφράζει την πολιτισμική του ταυτότητα.
Παρόλα αυτά, τι μουσική είναι αυτή; Για την ώρα σχεδόν πάντα κατηγοριοποιείται ανάμεσα στα λοιπά, στην άλλη «other» μουσική. Λοιπόν… ας παίξουμε «other music»

ABSTRACT
Improvised musical instruments are made of common everyday materials, acquire new forms, timbres and genres of music, can be used creatively in performing arts and comprise an effective method in music education as well as artistic and cultural education. Their natural relationship with the immediate environment provides particular social, cultural and ecological dimensions.
What is there to know about improvised musical instruments? What is there to know about the theoretical and practical framework handed down to us by the 20th century when it comes to improvised instrument making for musical and other artistic works?
The workshop has been based on the results of a three-year project on improvised instruments. We are going to examine their development from the single instrument used individually for self-expression to group work and an orchestra consisting solely of improvised instruments (what we call “metaorchestra”). Modern, classical and traditional improvised instruments will be presented and made with audience participation, aiming at producing music, coming up with ideas and acquiring skills necessary in education and performing activities.
Participants need not be musicians or have any kind of assumed musical knowledge. Whoever wishes to focus on sound as an educational and cultural element is welcome to take part in the workshop. Since each and everyone of us experiences everyday soundscapes as well as “mediascapes”, they can become “sound jockeys” expressing their own cultural identity.
Still, what kind of music is this? For the time being it always get classified under the term “other”. Let’s play “other” music, then!

.

- (2008) «Πόση Θεωρία, πόσο Βίωμα»; Ζητήματα προτεραιοτήτων στην καλλιτεχνική μετεκπαίδευση μέσα από ένα παράδειγμα της ειδικότητας μουσικής αγωγής (Paper: «How much experience, how much theory»? On priorities in art professional training via an example from music education). Εισήγηση στην 6η Διεθνή Συνδιάσκεψη του Δικτύου για το Θέατρο στην Εκπαίδευση με θέμα "Θέατρο και Εκπαίδευση στο κέντρο της σκηνής". Αθήνα 29/03. (Υπο έκδοση).

Διαθέσιμο: για να σας αποσταλλεί επικοινωνήστε με
το Δίκτυο για το θέατρο στην εκπαίδευση στο info[παπάκι]theatroedu.gr

ABSTRACT
«Unlimited access to knowledge», «return to orality», rising of lifelong education and self-learning, develop new conditions - some argue that are conditions of a crisis too - not only in Education, but in Education for Educators, especially at the field of Arts. The importance of living «Experience» and «Theory» in Education for Educators will be the main subject for this issue. At first we’ll examine these two practices:
Experience. Training for educators based at learning by experience (e.g. workshops), dramatizing and activities, strongly attracts the interest of the trainees. It’s a fascinating form of education, directly useful in the classroom, which enforces communication between persons. In contradistinction of theory, it’s an applied and practical way to learn.
Theory. Introducing and developing theory presupposes special attention from participants and offers an amount of knowledge without the ensuring that a necessary knowledge background already exists. The success of this way of teaching has its bases in technical support, notes, and a high level of organization. Knowledge should be assimilated from the participants in the future, that they will spend time, approach bibliography, and study in person.
In this issue we’ll exam the results of an evaluation that music educators did for a Music Training Program that they participated. With this we’ll find results about the relation between «Experience» and «Theory» in Education for Art Educators. Key issues for this will be:
Contemporary Learning needs. Necessary skills such as metaknowledge, critical data access, interdisciplinary approach, self-learning, research ability, and methodology, innovation give a minimum of necessary high theoretical training, with reflectivity and a scientific value in time. This training develops «philosophy» for applications and workshop activities.
Methodological approach. Theory, during a complete, holistic approach, drives to a complete discovery of teachers’ abilities and encourages new ones. Understanding of theory opens systematically new fields of qualitative creation and development. In the other hand, experience could be the motive for a case study example, that will «release» new options, new horizons at the inquires of the trainee.
Specifications of Art education. Variety of the ways that Arts connect to knowledge and experienced knowledge goes to far. We cannot criticize theory and living experience, but only with the examination of the educational result. Art in any form, functions as a «medium» for our purpose. We should understand and utilize the abilities of this medium.
Main purpose of our conclusions is to help on issues of didactic and educational planning, related to matters of theory (systematic development) and experience (theatrical action). Emphasizing at theory does not mean the ignorance of living experience. Also, emphasizing at experience does not mean the ignorance of systematic action and a «philosophy» that theory inspires to the activity. These conclusions could be useful as much at the level of educational policy making, as much at the level of daily educational activity in the classroom. .

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
ΟΗ «απεριόριστη προσβασιμότητα στη γνώση», η «επιστροφή στην προφορικότητα», η ανάδειξη της «δια βίου μάθησης» και αυτομάθησης δημιουργούν νέες συνθήκες - κατά πολλούς και συνθήκες κρίσης - όχι μόνο στην εκπαίδευση αλλά και στην εκπαίδευση εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα στο χώρο των τεχνών. Η σημασία του βιώματος και της θεωρίας στον χώρο της εκπαίδευσης εκπαιδευτικών - της μετεκπαίδευσης - θα μας απασχολήσει στην παρούσα εισήγηση. Θα δούμε αρχικά τις δύο αυτές πρακτικές:
Το Βίωμα. Η μετεκπαίδευση εκπαιδευτικών, που βασίζεται στην βιωματική μάθηση, τη δραματοποίηση και τις δραστηριότητες προσελκύει έντονα το ενδιαφέρον των επιμορφούμενων. Είναι συναρπαστική μορφή εκπαίδευσης, άμεσα αξιοποιήσιμη στην τάξη και ενισχύει την διαπροσωπική επικοινωνία. Σε αντιδιαστολή με την θεωρητική διδασκαλία είναι εφαρμοσμένη και κυρίως πρακτική.
Η Θεωρία. Η εισαγωγή και ανάπτυξη θεωρίας, προϋποθέτει ιδιαίτερη προσήλωση από τους συμμετέχοντες και στοχεύει στην παροχή ενός όγκου γνώσεων χωρίς να διασφαλίζεται πάντα το προαπαιτούμενο γνωστικό υπόβαθρο. Βασίζεται στην επιτυχή εποπτεία, τις σημειώσεις και τον υψηλό βαθμό οργάνωσης. Οι γνώσεις θα πρέπει να αφομοιωθούν σταδιακό στο μέλλον, με δαπάνη χρόνου, προσέγγιση βιβλιογραφίας και πρόσθετη προσωπική μελέτη.
Η μελέτη των αξιολογήσεων που έκαναν επιμορφούμενοι εκπαιδευτικοί μουσικής πάνω σε ένα πρόγραμμα δια βίου μάθησης που παρακολούθησαν θα μας διαφωτίσει αρκετά για τη σχέση «βιώματος» και «θεωρίας» σε μια εκπαίδευση εκπαιδευτικών αισθητικής αγωγής.
Με βάση την μελέτη αυτή θα επεξεργαστούμε ζητήματα προς την κατεύθυνση της θεωρίας ή του βιώματος:
Οι σύγχρονες μαθησιακές ανάγκες. Απαιτούμενες δεξιότητες, όπως η μεταγνώση, η κριτική προσπέλαση των δεδομένων, η διεπιστημονικότητα, η αυτομάθηση, η ικανότητα και μεθοδολογία της έρευνας, η καινοτομία, οδηγούν σε ένα ποσοστό αναγκαίας υψηλής θεωρητικής κατάρτισης, με διαχρονικό, αναστοχαστικό χαρακτήρα. Η κατάρτιση αυτή δημιουργεί την «φιλοσοφία» που διέπει τις εφαρμογές των βιωματικών δραστηριοτήτων.
Η μεθοδολογική προσέγγιση. Η θεωρία μέσα από την ολοκληρωμένη - ολιστική προσέγγιση των πραγμάτων οδηγεί όχι μόνο στο πλήρες ξεδίπλωμα των δυνατών δράσεων αλλά και - απαγωγικά - στην ανακάλυψη νέων. Η κατανόηση της θεωρίας ανοίγει με συστηματικότητα πεδία ποιοτικής δημιουργίας, καινοτομίας και ανάπτυξης. Απ’ την άλλη, το βίωμα αν αξιοποιηθεί σωστά μπορεί να αποτελέσει το «περιπτωσιολογικό παράδειγμα» που θα ανοίξει - επαγωγικά - νέους ορίζοντες στις αναζητήσεις του επιμορφούμενου.
Οι ιδιαιτερότητες της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Η ποικιλία των δρόμων που ανοίγουν οι τέχνες για τη γνώση και την εμπειρία, είναι μεγάλη. Δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα για την θεωρία και το βίωμα στην καλλιτεχνική μετεκπαίδευση, αν δεν ελέγξουμε το αποτέλεσμα. Η Τέχνη σε κάθε της μορφή, λειτουργεί σαν ένα «μέσο», τις δυνατότητες του οποίου πρέπει γνωρίζουμε και να αξιοποιούμε.
Στόχος των συμπερασμάτων της εισήγησης είναι η αρωγή σε ζητήματα σχεδιασμού διδακτικών και παιδαγωγικών δραστηριοτήτων σχετικά με τις έννοιες του βιώματος, (δραματουργική δράση) και της θεωρίας (συστηματοποιημένη ανάπτυξη). Η έμφαση στη θεωρία δεν στοιχειοθετεί μια εκπαιδευτική διαδικασία αποκομμένη από την στιγμιαία εμπειρία και η έμφαση στο βίωμα δεν το αποκλείει από την συστηματικότητα και την πληρότητα μιας «φιλοσοφίας» που θα παρέχει η θεωρία. Τα συμπεράσματα αυτά αξιοποιούνται τόσο σε επίπεδο σχεδιασμού πολιτικών εκπαίδευσης, όσο και στο επίπεδο της καθημερινής διδακτικής πράξης..

- (2008) - Πουλάκης Νίκος «Τι χαμπάρια λαγέ;». Πολιτισμικές διαστάσεις της ανθρώπινης φωνής στα ζωόμορφα καρτούν. Εισήγηση στην Ημερίδα "Κινούμενα Σχέδια και Μουσική. Ευρωπαϊκό Κέντρο Κινουμένων Σχεδίων. Αθήνα 14/3.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η ανθρώπινη φωνή έχει χαρακτηριστεί ως το «υπέρτατο» μουσικό όργανο. Επίσης στην προφορική γλώσσα έχουν εντοπιστεί πολυδιάστατα στοιχεία μουσικότητας. Ορμώμενοι από τις διαπιστώσεις αυτές θα προσεγγίσουμε την ανθρώπινη γλώσσα και ομιλία (στο λόγο και το τραγούδι) όταν αυτά ενδύουν έναν ζωόμορφο ήρωα κινούμενων σχεδίων. Πως μετασχηματίζονται τα βαθύτερα πολιτισμικά και μουσικολογικά στοιχεία του ανθρώπινου προφορικού λόγου όταν χρησιμοποιούνται για τα καρτούν; Ποιες ιδιαίτερες πτυχές βρίσκουν (ή όχι) ένα ιδεατό πεδίο ανάπτυξης στη μορφή αυτή τέχνης;
Τα αναλυτικά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε προέρχονται αφενός από διαχρονικά ζητήματα π.χ. σύζευξης ανθρώπινων και ζωικών στοιχείων στην τέχνη, στη γλώσσα και τον μύθο αφετέρου από τον σύγχρονο προβληματισμό π.χ. που αφορά στην αναπαράσταση του φύλου μέσα από τα κόμικς. Μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε απαντήσεις σχετικά με τις πολιτισμικές νοηματοδοτήσεις που αποκτά η ανθρώπινη φωνή στα καρτούν, στο επίπεδο του λόγου, αλλά και της μουσικής και ηχου.
;

(2007) Φτιάχνοντας μια "ομάδα μεταήχων" ("Metasound Group Project"): Μια εκπαιδευτική δραστηριότητα για τις ηχογόνες κατασκευές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Εισήγηση στo 1ο Συνέδριο Ακουστικής Οικολογίας, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 30/11-1/12.

Δεν είναι ακόμα διαθέσιμο

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο εικοστός αιώνας χαρακτηρίστηκε ανάμεσα στα άλλα από την κατασκευή και χρήση αυτοσχέδιων μουσικών οργάνων και ηχογόνων κατασκευών από αντικείμενα της καθημερινότητας. Μέσα από την τάση αυτή το ηχοτοπίο που μας περιβάλλει επανα-προσδιορίζεται ως προς την μουσική και ηχητική του ποιότητα, αλλά και η μουσική αποκτά καινούργιο υλικό.
Στην εργασία μας παρουσιάζουμε μια δραστηριότητα (project) που πραγματοποιήθηκε στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής του ΤΕΙ Ηπείρου την περίοδο 2004-2006 στα πλαίσια του Εργαστηρίου Τεχνολογίας και Πολιτισμού με την επωνυμία "ομάδα μεταήχων και μεταμουσικής". Σε αυτήν οι φοιτητές διδάχτηκαν σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο ζητήματα αυτοσχέδιας οργανοκατασκευής και οργανοπαιξίας, κατασκεύασαν και ασκήθηκαν σε αυτοσχέδια όργανα και ηχογόνες κατασκευές και πραγματοποίησαν μια συναυλία στην Άρτα. Στο πρώτο μέρος της εργασίας προβάλλονται οι θεωρητικοί προβληματισμοί και το πλαίσιο όπως διαμορφώθηκε σύμφωνα με τις ανάγκες της συγκεκριμένης δραστηριότητας. Τα ζητήματα αφορούν σε θέματα αφενός ακουστικής και φυσικής του ήχου, αφετέρου στις κοινωνικές και πολιτισμικές διαστάσεις του ήχου που περιλαμβάνει η δραστηριότητα.
Στο δεύτερο μέρος καταγράφονται και τεκμηριώνονται οι πρακτικές που τελικά δημιουργήθηκαν και ακολουθήθηκαν. Έτσι, καταλήγουμε σε μια καταγραφή προβληματισμών όπως: ποια είναι η σχέση της αυτοσχέδιας κατασκευής οργάνων με την ήδη υπάρχουσα οργανοκατασκευή; Ποια είναι η θέση της μουσικής αυτής στην ευρύτερη ακροαματική μας κουλτούρα; Πως συνδέεται η δραστηριότητα αυτή με την αντίληψη του ηχοτοπίου που μας περιβάλλει και την έννοια της "ενεργητικής ακρόασης"; Και, τέλος, πως αυτή η μορφή δημιουργικής δραστηριοποίησης μπορεί να συνδεθεί με μορφές εκπαίδευσης στη μουσική και τον ήχο;

- (2007) Ο «παιδαγωγός-μάνατζερ» και ο «μάνατζερ-παιδαγωγός»; Παραγωγή λαϊκής μουσικής και μαθητικές κουλτούρες. Εισήγηση στην Επιστημονική Ημερίδα του Ερευνητικού Δικτύου για τη Μουσική Βιομηχανία: Η Μουσική Βιομηχανία στην Ελλάδα: Όψεις, Προοπτικές, Προκλήσεις στον 21ο Αιώνα. Πάντειο Πανεπιστήμιο 2 Νοεμβρίου.

Διαθέσιμο: για να σας αποσταλλεί επικοινωνήστε με τo metasound project

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Μορφές λαϊκής, «ποπ» μουσικής κατακλύζουν τα αυτιά των μαθητών, που αποτελούν και μια πολιτισμική ομάδα-«στόχο» της σύγχρονης μουσική παραγωγής. Παράλληλα, η εγκύκλιος μουσική αγωγή απευθύνεται στην ακουσματική κουλτούρα των μικρών μαθητών παρέχοντάς τους αντίστοιχα μουσικά και ηχητικά ακούσματα/ερεθίσματα. Συνεπώς προκύπτουν δύο πεδία του μουσικού πολιτισμού, που απευθύνονται στην παιδική ηλικία – η μουσική αγωγή και η μουσική παραγωγή – ενώ παράλληλα, με επίκεντρο τη σχολική ζωή, διαμορφώνονται συγκεκριμένες μαθητικές κουλτούρες. Στην εισήγησή μας θα επιχειρήσουμε μια σκιαγράφηση της μαθητικής κουλτούρας σε σχέση με τη μουσική, μέσα από την εμπειρία και παρατήρηση στην διδακτική καθημερινότητα ενός εκπαιδευτικού μουσικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. «Μουσικός παιδαγωγός» και «μουσικός παραγωγός», βρίσκονται θεσμικά στους δύο πόλους ενός διαδραστικού σχήματος με τη μουσική μαθητική κουλτούρα, ενός σχήματος που προορίζεται να ερμηνεύσει και ερμηνευτεί από τους επαγγελματίες του πολιτισμού. Θα αναφερθούμε σε ζητήματα που εγείρονται σχετικά με τη διάδραση αυτή, καθώς οι ρόλοι «παιδαγωγού» και «παραγωγού», στα πεδία της κουλτούρας, συμπλέκονται. Οι αναπαραστάσεις των παιδιών για τους χώρους αυτούς θα αποτελέσουν τη βασική δίοδο, αντλημένη από την καθημερινή σχολική/μαθητική πραγματικότητα, για τον εμπλουτισμό της συζήτησής μας, οδηγώντας μας σε σχετικά συμπεράσματα.

Για τη διαθεσιμότητα και τον τρόπο απόκτησης
των παρακάτων εργασιών η σελίδα ενημερώνεται.
Όπου είναι διαθέσιμη, μπορείτε να ακολουθείσετε την σύνδεση "text" δεξιά.

Αν χρειάζεστε για κάποια έκτακτη ερευνητική σας ανάγκη
κάποια εργασία παρακαλούμε επικοινωνήστε μαζί μας

(2007) Παιδικά αναγνώσματα για την πληροφορική και την τεχνολογία: οι πολιτισμικές διαστάσεις των διδακτικών προτεραιοτήτων μέσα στο χρόνο. Εισήγηση στο 4ο Συνέδριο της Επιστημονικής Ένωσης Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας για τη Διάδοση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών με θέμα "Τ.Π.Ε. και Εκπαίδευση".6-7/10/2007, Πειραιάς.

(2007) «Digital Abacus» and «Manual Computers» in the Classroom: Teaching interdisciplinary Computing Culture and Sound Composition Origins. Workshop at 4th Sound and Music Computing Conference, Lefkada, Greece, 11-13/7.

2007 «Μια εικόνα χίλιες λέξεις, ένα σκίτσο πόσες;» Μάθηση, γνώση και εγγραμματισμός στα κόμικς της καθημερινότητας. (About learning, knowledge and literacy in everyday comics). Εισήγηση στο συνέδριο «Η πρωτοβάθμια εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας». Ιωάννινα 17-20 Μαΐου. Στο Καψάλης, Γ. & Κατσίκης, Α. (2007). Η πρωτοβάθμιας εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων - Σχολή Επιστημών Αγωγής. σσ. 330-338.

2007 "Άκου να δείς": Ακουστική Οικολογία και Εκπαίδευση μέσα από προγραμματικές δραστηριότητες. (Acoustic Ecology and Education through programmed activities). Στο περιοδικό Μουσική σε Πρώτη Βαθμίδα. Τεύχος 3, 1/07. σσ. Αθήνα: Fagotto-Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. σσ. 52-61.
ISSN: 1790-773X

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η Ακουστική Οικολογία εμφανίστηκε στα τέλη του εικοστού αιώνα ως μια διεπιστημονική προσέγγιση των επιδράσεων των περιβαλλοντικών ήχων στον άνθρωπο. Καθώς με την Ακουστική Οικολογία ο ήχος και η μουσική εξετάζονται πολύπλευρα, προκύπτουν πολλές εφαρμογές και διδακτικές δραστηριότητες για όλα τα αντικείμενα. Στα σχέδια μαθημάτων, στα βιωματικά σχέδια εργασίας και στην διάρθρωση της ύλης, ο εκπαιδευτικός θα βρει πολλές διόδους δημιουργίας εστιάζοντας στον ήχο. Μπορεί να εξετάσει τους ήχους του θέματός του, να ασκήσει την ενεργητική ακρόαση, κατανόηση και οξυδέρκεια στην αντίληψη του ηχητικού τοπίου (soundscape) από τους μαθητές. Μπορεί εν γένει να μελετήσει την αλληλεπίδραση του ανθρώπινου παράγοντα με το ηχητικό περιβάλλον. Η εργασία μας δομείται σε τρεις ενότητες, όπου διαδοχικά: α) αναφερόμαστε συνοπτικά στη σχέση της εκπαίδευσης με τον ήχο και την Ακουστική Οικολογία, με επίκεντρο την ελληνική πραγματικότητα β) καταγράφουμε τα σημεία της διδακτικής του ήχου που έχουν δραστηριότητες άμεσα εφαρμοστέες στην τάξη γ) συνδέουμε μέσα από ταξινομημένα παραδείγματα προγραμματικών δράσεων τον ήχο με την εκπαίδευση, βασισμένοι στην Ακουστική Οικολογία. Ένα σημαντικό στοιχείο που διατρέχει όλη την εργασία μας είναι ο ιδιαίτερος τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη σχέση ήχου και εικόνας. Η εικόνα και η γραφή, με την ανάπτυξή τους στο δυτικό κυρίως πολιτισμό επέδρασαν ριζικά στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο και οργανώνουμε την μνήμη μας. Σήμερα, στον αποκαλούμενο "οπτικό πολιτισμό" μας, εικόνα και γραφή δεν θεωρούνται αντιθετικά του ήχου και της προφορικότητας, αλλά οδοί για τρόπους (επανα)προσέγγισής του. Στο επίπεδο της εκπαιδευτικής πράξης που κινούμαστε εδώ, παρουσιάζουμε παραδείγματα και περιπτώσεις χρήσιμα για τον εκπαιδευτικό, που, σε ένα μεγάλο βαθμό, εκπροσωπούν την προσέγγιση της Ακουστικής Οικολογίας στον Ήχο.

Περιλαμβάνει τα κεφάλαια / included chapters:
Ι. Ήχος, Περιβάλλον και Εκπαίδευση / I. Sound, Environment and Education
ΙΙ. Πρακτική για τη διδακτική του ήχου / Practice for didactic of sound
ΙΙΙ. Σχέδια εργασίας και προγραμματικές δραστηριότητες /
Projects and Pragrammed activities

2007 «Σιωπηρές Εργασίες», «διάπλασις» και «άσκησις της ακοής»: Το ηχητικό τοπίο στο ελληνικό σχολείο του 20ου αιώνα. Στο Αργυρίου, Μ. (επ.) Μουσική παιδαγωγική στον 21ο αιώνα: Προκλήσεις, Προβλήματα, Προοπτικές. Πρακτικά. Τόμος Β. Αθήνα: Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικης Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. σσ. 56-62.
Διαθέσιμο διαδικτυακά στο <http://primarymusic.primarymusic.gr
/primarymusic/images/stories/TOMOS%20B%20EEMAPE%202007.pdf >

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στον εικοστό αιώνα, το ενδιαφέρον των κοινωνικών επιστημών για τον πολιτισμικό ήχο και την ακοή περιστρέφεται όχι μόνο στην μουσική και τους καλαίσθητους ήχους αλλά στο σύνολο του ηχούντος περιβάλλοντος ως ένα «τοπίο» ήχων (soundscape) με πολιτισμική συνάφεια και νοηματοδοτήσεις. Η τάση αυτή εκφράζεται και στην μουσική, για παράδειγμα, με την χρήση περιβαλλοντικών ήχων ως μουσικό υλικό ή με την ανάδειξη της μουσικότητας καθημερινών ήχων, μέσα από πρωτότυπες συνθέσεις. Αναπόφευκτα η επιστημονική μας σχέση με τον ήχο θα μετουσιωθεί σε παιδαγωγική προοπτική, καθώς τα αναλυτικά προγράμματα «εμπνέονται» από τις επιστημονικές και πολιτισμικές εξελίξεις.
Πως αντιμετωπίζει η εκπαίδευσή μας τον ακροόμενο ήχο στο σχολείο και το περιβάλλον του; Ποια είναι η θέση της ακοής και της ακρόασης, του ήχου και του νοήματός του στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα του 20ου αιώνα;
Κάνοντας μια αναδρομή σε «σημεία αναφοράς» για τις σχέσεις του σχολείου με τον ήχο, ανατρέχουμε τον εικοστό αιώνα μέσα από ανάλογες γραπτές πηγές και μαρτυρίες. Η αναδρομή μας αυτή στοχεύει σε μια συμβολή στην καταγραφή της «προϊστορίας», του άμεσου παρελθόντος, δηλαδή, του σύγχρονου ελληνικού σχολείου, στην προοπτική συγκρότησης μιας παιδαγωγικής του ήχου ως ακρόαμα, σ’ αυτό.
Παράλληλα θα εστιάζουμε στην θεωρητική συγκρότηση μια τέτοιας παιδαγωγικής. Σε ένα «παραδοσιακό» μοντέλο, που διαχωρίζει τις θεματικές, η ενασχόλησή μας με τον ακροοόμενο ήχο δύσκολα ευδοκιμεί, αν αναλογιστεί κανείς πόσα ετερόκλητα πεδία διεκδικούν τα μέρη της: η περιβαλλοντική αγωγή με θέματα ηχητικού περιβάλλοντος και ηχορύπανσης, τα μαθήματα φυσικών επιστημών με τα κεφάλαια ακουστικής και βέβαια η μουσική αγωγή, η αγωγή των μέσων, η θεατρική αγωγή, ακόμη και η φυσική αγωγή στο βαθμό που είναι ρυθμοκινητική .
Στα πλαίσια μιας διαθεματικής μεθοδολογίας, ωστόσο, η πολυσυλλεκτικότητα αυτή, είναι το «συγκριτικό πλεονέκτημα», προκειμένου να μελετηθεί ο πολιτισμικός ήχος και η ακοή. Η αναδρομή που επιχειρούμε εστιάζει στο ζήτημα του σχολικού ηχητικού περιβάλλοντος, της άμεσης εμπειρίας του ήχου στην εκπαιδευτική διαδικασία, προκειμένου να συζητηθεί μια παιδαγωγική που επικαλείται τον ήχο ως κύρια μέριμνά της.

2007 «Χορδίζοντας το περιβάλλον»: διαθεματική μεθοδολογία με ηχητικές εποπτικές κατασκευές εμπνευσμένες από την Ακουστική Οικολογία. Στο Αργυρίου, Μ. (επ.) Μουσική παιδαγωγική στον 21ο αιώνα: Προκλήσεις, Προβλήματα, Προοπτικές. Πρακτικά. Τόμος Β. Αθήνα: Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικης Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. σσ. 160-171.
Διαθέσιμο διαδικτυακά στο <http://primarymusic.primarymusic.gr
/primarymusic/images/stories/TOMOS%20B%20EEMAPE%202007.pdf >

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ποιο είναι το «επόμενο βήμα» μετά τις αυτοσχέδιες μουσικές κατασκευές και τα ηχογόνα σώματα; Η «απελευθέρωση» από τα μουσικά όργανα, που επέφεραν τα αυτοσχέδια μουσικά όργανα, συμβαδίζει με τις κατακτήσεις της μοντέρνας (modern) μουσικής δημιουργίας του 20ου αιώνα. Καθώς όμως «μεταμοντέρνες» (postmodern) αντιλήψεις εδραιώνονται στην σύγχρονη πολιτισμική δημιουργία, τι μπορεί (και ίσως οφείλει) να κομίσει ο παιδαγωγός - δημιουργός στην τάξη;
Το προτεινόμενο εργαστήριο υποστηρίζεται από κατασκευές με καθημερινά αντικείμενα, αλλά και χρήση απλών καθημερινών τεχνολογιών (όπως ηλεκτρονικών παιχνιδιών, κινητών τηλεφώνων και «gadgets»). Θα προταθούν δημιουργικές δραστηριότητες για πολλές «χρήσεις»: ως εποπτικά - διδακτικά μέσα ή ως δημιουργίες στα πλαίσια σχεδίων (διαθεματικής) εργασίας ή πολιτισμικών δραστηριοτήτων του σχολείου.
Στο σύνολό τους διαπνέονται από την βαρύτητα που δόθηκε κατά τον 20ο αιώνα στη διαδραστική σχέση ανθρώπου - περιβαλλοντικού ήχου, που κατά πολύ εκφράστηκε με ό,τι εισήγαγε ο Murray Schafer και η σχετική «σχολή του Καναδά» και αργότερα χαρακτηρίστηκε ως μια «ακουστική οικολογία» (Acoustic Ecology).
Οι δραστηριότητες αυτές εμπνέονται από την σύγχρονη μουσικο-ηχητική δημιουργία και τις εγκαταστάσεις (installation) των καλλιτεχνών, τα «ηχητικά γλυπτά» (sonic sculpture), την δημιουργία ηχητικών τοπίων (soundscapes), την ενίσχυση «μικροήχων» («micro-sounds», ήχοι χαμηλής έντασης), την σιωπή και τον θόρυβο (noise) ως ηχητικό υλικό, την ηχητική αισθητική των εκτεχνολογημένων (αστικών) περιβαλλόντων. Μέσα από (διαθεματικές) αναφορές στην Αισθητική, τις Τέχνες και τη Μουσική, την Ιστορική και Κοινωνική πολιτισμική ανάλυση, οι προτάσεις αυτές θα υποστηριχτούν με το θεωρητικό τους υπόβαθρο - πλαίσιο.
Ο δάσκαλος της μουσικής (και όχι μόνο) θα δώσει μέσα από τις πρακτικές αυτές στα παιδιά τα εναύσματα για δημιουργία, μάθηση και κρίση. Τα παιδιά, απ’ την άλλη, όντας εξοικειωμένα με τα ηλεκτρονικά μέσα και τις επικοινωνιακές τεχνολογίες, τα video-παιχνίδια, τα κόμικς και τις μεταμοντέρνες αφηγήσεις των σύγχρονων «παραμυθιών», θα δώσουν διεξόδους στις διανοητικές - δημιουργικές αλλά και πρακτικές - κατασκευαστικές τους δεξιότητες.

2006 «Μουσείο στο σχολείο, πολιτισμός στην κοινότητα»: Προτάσεις δημιουργίας σχολικών πολιτισμικών συλλογών ως διαθεματικά διδακτικά μέσα. (Museum at school, culture at the community: suggestions about the creation of cultural collections as interdisciplinary didactic media in school ). Εργαστήριο στην Διημερίδα με θέμα: Ο εκπαιδευτικός ως μέλος της σχολικής και της τοπικής κοινότητας: Έρευνα - διδακτική πράξη - κοινωνική προσφορά. Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. 9-10 Δεκεμβρίου. Αγρίνιο.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στο Αμάρι της Κρήτης βρίσκεται ίσως το πιο μικρό λαογραφικό μουσείο της χώρας, ένας χώρος σεμνός, ειλικρινής, λίγων τετραγωνικών μέτρων, φτιαγμένος - νοιώθει ο επισκέπτης - χάρη στην αγάπη των κατοίκων για τον πολιτισμό τους. Αυτό που θα αποκαλούσαμε «μουσειακή κουλτούρα», πηγάζει από τις βαθύτερες πολιτισμικές μας ανησυχίες και καθώς η «συλλογή» πραγμάτων είναι ίσως το πιο αγαπημένο παιδικό μας παιχνίδι, η δημιουργία ενός -ακόμη και μικρού - μουσείο είναι «λυτρωτική» για την διανοητική μας φύση. Το σχολείο είναι ο ιδανικότερος θεσμός, με υποδομές (την τάξη και τους διαδρόμους του) δεκάδες δυνάμει ερευνητές (τους μαθητές) και τον πολιτισμό στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων του, για την δημιουργία μιας οποιασδήποτε συλλογής με πολιτισμική αξία: συλλογές τοπικών αγαθών (π.χ. φυτών, λαϊκών αντικειμένων, προϊόντων, ασχολιών κ.λπ.), παλιών ή σύγχρονων, γύρω από μια θεματική (το νερό, τη φωτιά, την επικοινωνία, την διατροφή, την υγεία, την ένδυση, τη θάλασσα, κ.λπ.), που βρίσκουμε ή δημιουργούμε (π.χ. έργα τέχνης, ιδέες στο χαρτί, κατασκευές κ.λπ.). Πως οργανώνεται λοιπόν μια σχολική συλλογή; Οι πτυχές της δραστηριότητας αλλά και η ανάδειξη και αξιοποίηση του διαθεματικού χαρακτήρα της, μέσα από πολλά παραδείγματα και επιτόπιες δραστηριότητες «εξοικείωσης» θα αποτελέσουν τον κύριο κορμό του εργαστηρίου μας.

2006 Όταν όλα τα μέσα επικοινωνίας συγκλίνουν τι γίνεται η μουσική; σχέσεις ψηφιακής τεχνολογίας και δημιουργικότητας. ("When all media integrate, what happens to music?" relations between digital technology and creativity). Εισήγηση στην διημερίδα με θέμα: Από το διαδίκτυο ως τα δίκτυα της γνώσης: η σύγχρονη "εκπαίδευση των εκπαιδευτικών". Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης - Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, 25-26 Νοεμβρίου. Πάτρα.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η άλλοτε ουτοπική ιδέα όλα τα τεχνολογικά επικοινωνιακά μέσα (κείμενο, βίντεο, εικόνα, ήχος, πολυμέσα) να ενωθούν σε ένα, στις μέρες μας πραγματώνεται στους υπολογιστές αναψυχής. Η ενοποίηση αυτή ενισχύεται στα χαρακτηριστικά της καθώς οποιαδήποτε μορφή δημιουργίας κι αν έχουμε αυτή στο τέλος μετατρέπεται σε μια "δεξαμενή" αποκλειστικά γεμισμένη από 0 και 1. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά για τις τέχνες και ειδικότερα για τη μουσική; Θα αναφερθούμε στην προβληματική αυτή κάνοντας έναν διαχωρισμό: σε επιδράσεις που αφορούν στον χώρο της μουσικής δημιουργίας και σε επιδράσεις που αφορούν στο χώρο της πρόσληψης - ακρόασης της μουσικής. Και στις δύο περιπτώσεις, ωστόσο, καίριας σημασίας είναι η κατανόηση ενός "βαθύτερου" περιεχομένου, που διέπει την ψηφιακή τεχνολογία ως "φιλοσοφία" και ως "πρακτική". Πρόκειται για μια "λεπτή" διάκριση βάση της οποίας αναδεικνύεται η πολιτισμική διάσταση της τεχνολογίας, η τεχνολογία ως καθημερινή κουλτούρα. Η οπτική αυτή είναι δυνατό να μας δώσει απαντήσεις που χωρίς αυτή δεν θα είχαμε.

2006 Λούντβιχ Φον Ντρέικ vs Κύρου Γρανάζη»: Η εγγράμματη κουλτούρα μας και η comic(ή) αφήγηση. (Literated culture and comic narration through Disney's characters). Eισήγηση στην διημερίδα με θέμα: Από την Πολιτισμική Αγωγή ως την Αγωγή των Μέσων: σύγχρονες προκλήσεις και προοπτικές, Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπάιδευσης - 1ο Γραφείο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά, Πειραιάς, 11-12 Νοεμβρίου.
Υπό Έκδοση

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ποια είναι η θέση των κόμικ στη μαθησιακή και παιδαγωγική διαδικασία; Τα μηνύματα είναι αμφίρροπα: αφενός η γλώσσα των κόμικ χρησιμοποιήθηκε στα σχολικά βιβλία σχεδόν ταυτόχρονα με την άνθηση των κινούμενων και των έντυπων κόμικ. Αφετέρου ως μέσα (media) τα κόμικ βρέθηκαν στην κριτική οπτική των θεωριών της μαζικής κουλτούρας. Η εισήγηση διερευνά την παιδαγωγική διάσταση των κόμικς κάτω από δύο παραμέτρους. Η πρώτη αφορά στα «επίπεδα που δομείται η γλώσσα» των κόμικς. Πως διαρθρώνονται οι ιδέες και τα νοήματα στην comic(ή) επικοινωνία; Πως η διάρθρωση αυτή αξιοποιείται από τα κόμικ - εποπτικά μέσα; Η δεύτερη στοχεύει στους τρόπους συσχετισμού των κόμικ με τον «εγγράμματο» (literated) χαρακτήρα του σύγχρονου πολιτισμού (culture). Γι’ αυτό αρχικά κάνουμε την εξής υπόθεση: οι ήρωες και οι αφηγήσεις των κόμικς αποτελούν στοιχεία μελέτης από τις κοινωνικές επιστήμες. Μήπως όμως είναι εξίσου σημαντική για να μελετηθεί πριν απ’ όλα η (παιδαγωγική) δυνατότητα αυτή, δηλαδή ο τρόπος που πλασμένοι με «γραμμικά σχέδια» ήρωες και αφηγήσεις συμπλέκονται «ισότιμα» με την απτή μας πραγματικότητα; Την πτυχή αυτή επιχειρεί να αγγίξει η αναφορά μας στο «εγγράμματο» στοιχείο της κουλτούρας μας. Στο παράδειγμά μας συζητούμε για δύο κόμικ ήρωες άμεσα αναδυόμενους από σύγχρονους «εγγραμματισμούς». Ο ένας «εφευρέτης» και ο άλλος «πολύ-επιστήμων» οικειώνονται ο καθένας βάσει των δικών του εγγραμματισμών την πληροφορία, τη γνώση και τη σοφία. Κατανοώντας μέσα από την ανάδειξη των «comik-ων» νοηματοδοτήσεων την κουλτούρα των ηρώων, διευρύνονται οι δυνατότητες συζήτησης (στην τάξη) της δικής μας κουλτούρας. Έτσι υπό την προβληματική αυτή ξαναγυρνούμε στο αρχικό μας ερώτημα: ποια μπορεί να είναι η θέση των κόμικ στη μαθησιακή και παιδαγωγική διαδικασία;

2006 Φτιάχνοντας μουσική από το περιβάλλον: Μάθηση και δημιουργία με ηχογόνα σώματα. (Making music from the environment: learning and creativity with sound-generating materials). Εργαστήριο στην Ημερίδα με θέμα: Μουσική, Τέχνες και διαθεματικότητα: Θεωρητικό πλαίσιο και πρακτικές εφαρμογές, Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης - Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Cyprus College, 4-5 Νοεμβρίου. Λευκωσία.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Έχει πολλές φορές τονιστεί ότι η Μουσική συνιστά «από τη φύση της» ένα πεδίο πρόσφορο για τη διαθεματικότητα, με πολλές, ουσιαστικές συγγένειες στην θεωρία και την πράξη με θεωρητικές και θετικές επιστήμες. Οι τομείς της Μουσικής που θα αναπτύξουμε, προκειμένου να καταδείξουμε τις δυνατότητες αυτές διαθεματικότητας, είναι της οργανογνωσίας, οργανοκατασκευής και οργανοχρησίας. Πρακτικά θα κατασκευαστούν αυτοσχέδιες κατασκευές, θα προσδιοριστούν ηχογόνα σώματα, προκειμένου να έχουμε όργανα που παράγουν ήχους για μουσική δημιουργία. Οι κατασκευές θα εμφορούνται με ολοκληρωμένο τρόπο οργανοκατασκευαστικές αρχές, παρόλο που τα υλικά θα είναι «ευτελή» και καθημερινά, θα διακρίνονται από μια συγκεκριμένη αισθητική και θα ευνοούν τις διδακτικές πρακτικές για δημιουργία ήχου, μουσικής και μουσικών συνθέσεων, για ανάπτυξη κινητικών και εκφραστικών δεξιοτήτων, για την κατανόηση της μορφής, της αναλογίας, των σχέσεων και της φύσης των διαστάσεων, του χώρου και των υλικών, την καλλιέργεια της κοινωνικής συνύπαρξης, της επικοινωνίας και της ακουστικής - συλλογικής συρρυθμίας. Έτσι, μέσα από την ανάγκη της κατασκευής και της δημιουργικής δράσης υπάρχει η δυνατότητα μάθησης της θεωρίας και της πρακτικής πολλών πεδίων σε γόνιμο συνδυασμό, από τις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία, την φυσική αγωγή, την περιβαλλοντική αγωγή, την αγωγή υγείας, μέχρι τις «γλώσσες» και «μεταγλώσσες» των τεχνών, της καλλιτεχνικής έκφρασης, της κουλτούρας και της επικοινωνίας. Η βάση της διαδικασίας αυτής, μπορούμε να πούμε ότι βρίσκεται στην καλλιέργεια ενός βαθύτερου «αναστοχασμού» και κριτικής σκέψης, πάνω στα ζητήματα τόσο των κοινωνικών - θεωρητικών πεδίων, όσο και των πρακτικών - θετικών, που εμπλέκονται. Ο αναστοχασμός αυτός, όντας μια κατάκτηση της διανοητικής σφαίρας του σύγχρονου πολιτισμού, αποτελεί τον «θεωρητικό πυρήνα» του εργαστηρίου μας, που πασχίζει να τον αναδείξει με πρωτότυπες και δημιουργικές πρακτικές εφαρμογές. Ειδικότερα η σχέση του περιβάλλοντος της καθημερινότητας με την τέχνη και την κουλτούρα, όπως αναπτύσσεται μέσα από τις μουσικές εφαρμογές αυτές, μπορεί να ειδωθεί μέσα από ένα πρίσμα διευρυμένο, πέρα από τα πλαίσια της μουσικής. Στοχεύουμε να οδηγήσουμε έτσι το παιδί σε μια (επαν)εκτίμηση στοιχείων της καθημερινότητάς του (όπως είναι το περιβάλλον), όπου μέσα από την μάθηση, την κριτική σκέψη και τον αναστοχασμό, θα προσλάβουν νέες και ουσιαστικές ποιότητες γι' αυτό.

2006 Ένα Φεστιβάλ Ηλεκτρονικής Τέχνης στο διαδίκτυο: Θεωρία και πράξη της «από υπολογιστή διαμεσολαβημένης κουλτούρας». (An e-art festival online: theory and Praxis of "Computer Mediated Culture"). Eισήγηση στο 3ο Συνέδριο της ΕΕΕΠ - ΔΤΠΕ, «Εκπαίδευση & Νέες Τεχνολογίες», 30 Σεπτεμβρίου - 1 Οκτωβρίου. Στο Γούσιας, Φ. (επ.) (2006). 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΕΕΠ-ΔΤΠΕ. Εκπαίδευση και Νέες Τεχνολογίες. Τα πρακτικά. Κορυδαλλός: ΕΕΕΠ-ΔΤΠΕ. σσ. 152-162.
ISBN: 960-88368-3-2

Περιλαμβάνει τα κεφάλαια / included chapters:
- Περιγράφοντας το η-φεστιβάλ (e-festival) / describing the e-festival
- "Χρησιμοποιώντας" το η-φεστιβάλ / using the e-festival
- Δημιουργώντας έργα / makink art works
- Παρακολουθώντας έργα / Watching art works
- Δίνοντας συνέχεια / For a continuity

2006 Από τον «πολιτισμό της κώφωσης» στην «πολιτισμική κώφωση»: οι νοηματοδοτήσεις του ήχου στην καθημερινότητά μας. (From deaf culture to cultural deafness: meanings of Sound in our everyday life). Ανακοίνωση για την μερίδα με θέμα «Ο επαναπροσδιορισμός του περιεχομένου των προγραμμάτων Αγωγής Υγείας στα πλαίσια της Εκπαίδευσης για την αειφόρο ανάπτυξη» Φεστιβάλ Υγείας της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά, 15 Ιανουαρίου.

2006 «Body - sounding body»: rhythm-kinetic education and musicality, centered on percussion. Workshop at 5th Athens International Theater/Drama and Performing Arts Education Conference. Regional Conference in Partnershio with International Drama/Theatre and Education Association - IDEA. 17-18-19 March, Athens, Greece. In Govas, N., Holeva, N. (2006). Theater and Education: Creating new Roles for the 21th Century. Athens: Hellenic Theater / Drama and Education Network.
ISBN: 960-88760-3-6

Included chapters:
Ι. Introducing Theories and Practices
II. «Waiting for a turn»: from rhythm to movement
III. Theory and Praxis for «krousis»
IV. Inventing «reflective» music texts
V. As an epilogue: the «next step»

Διαθέσιμο: για να σας αποσταλλεί επικοινωνήστε με
το Δίκτυο για το θέατρο στην εκπαίδευση στο info[παπάκι]theatroedu.gr

2006 «Σώμα - Ηχογόνο Σώμα»: ρυθμοκινητική αγωγή και μουσικότητα με επίκεντρο την κρούση. Εργαστήριο στην 5η Διεθνή Συνδιάσκεψη για το Θέατρο/Δράμα και τις Παρασταστικές Τέχνες στην Εκπαίδευση & Περιφερειακό Συνέδριο του Διεθνούς Οργανισμού για το Θέατρο στην Εκπαίδευση (International Drama / Theatre & Education Association - IDEA), «Θέατρο στην Εκπαίδευση: δημιουργώντας νέους ρόλους στον 21ο αιώνα». Πανελλήνιο δίκτυο για το θέατρο στην εκπαίδευση, Αθήνα, 17-19 Μαρτίου. Στο Γιαννούλη, Μ., Γκόβας, Ν., Μερκούρη, Α. (επ.) (2006). Θέατρο στην Εκπαίδευση: Δημιουργώντας νέους ρόλους στον 21ο αιώνα. Αθήνα: Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση.
ISBN: 960-88760-2-8

Περιλαμβάνει τα κεφάλαια:
Ι. Εισάγωντας θεωρήματα και πρακτικές
ΙΙ. "Περιμένοντας στη στροφή": από τον ρυθμό ως την κίνηση
ΙΙΙ. Μια "θεωρία και πράξη για την κρούση"
IV. Επινοώντας "αναστοχαστικά" μουσικά κείμενα
V. Επιλογικά: ένα "επόμενο βήμα"

Διαθέσιμο: για να σας αποσταλλεί επικοινωνήστε με
το Δίκτυο για το θέατρο στην εκπαίδευση στο info[παπάκι]theatroedu.gr

2006 Πνευσίκρουστοι σωλήνες και χαρτόφωνο: μια γνωριμία με τις μουσικές «αναστοχαστικές» κατασκευές. (Pneusikroustos tubes, Chartophone and music "reflective" constructions in education). Στο περιοδικό "Μουσική σε Πρώτη Βαθμίδα. τ. 1. Αθήνα: Ένωση Εκπαιδευτικών Μουσικής Αγωγής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. σσ. 79-88.
ISSN: 1790-773X

ABSTRACT
"Pneusikroustos" tubes are an easy musical construction, which offers a wide range of didactic uses. We can construct a pair of pneusikroustos tubes with rolled paper (at the shape of cylinder) and two rubbers near the edges of the tubes to keep them formed. That's a completed percussion. A sequence of many pneusikroustos tubes with changeable length can give a "tubephone from paper", witch can be called "Chartophone", able to produce any musical scale. The "simple" character of the main idea is a challenge for the constructor, to develop special skills and practices on Physics, tuning and maintaining techniques, analyzing and explaining the "cultural information", which a construction from common materials carries, in the classroom. This process seems to be a reflective procedure on facts, practices and ideas of our (music) culture and that's why we named this kind of constructions "reflective". So we will refer to the way of utilizing musical "reflective" constructions.

Περιλαμβάνει τα κεφάλαια/included chapters:
- η βασική ιδέα / the basic idea
- χορδίζοντας το τετράδιο / tuning the book
- το "χαρτί που τραγουδάει" / "singing paper"
- "αναστοχαστικές κατασκευές" είπατε; / "reflective constructions", you said?
- το λογισμικό της καθημερινότητας / software of everyday life
- προς μια "αγωγή του ήχου" (ή προς μια "αγωγή του ακροατή"); /
towards a "sound education"?